Имињата на личностите се изменети поради почитување на правото на дискреција.
Дијагнозата ја примив без посебни чувства, резигнација или очај. Имајќи го в предвид мојот тогашен активен сексуален живот и моето познавање на ризиците и начините на пренесување, не можам да речам дека за мене тоа беше некое посебно изненадување или шок. Го прифатив, што се вели на нозе. Што е тука е, животот продолжува понатаму, но за жал со значајно намалено темпо, многу помала животна енергија и секако многу поголемо чувство на одговорност кон потенцијалните партнери. Впрочем секој носи одговорност за своите животни постапки, вели 39-годишниот Бојан од Скопје.
За ХИВ-статусот, дознал пред пет години, во тек на рутинско тестирање.
– Претпоставувам дека сум се заразил преку практицирање незаштитен сексуален однос. Партнерите на кои се сомневав беа известени, тестирани и се покажаа негативни. Останува опцијата „секс за една ноќ“ при патување во странство, вели тој.
ГО ПОШТЕДИВ СЕМЕЈСТВОТО ОД ВИСТИНАТА
Откако почнал со антиретровирусна терапија, Бојан вели дека нема почувствувано подобрување на состојбата.
– Засега немам некои позначајни здравствени проблеми, што не значи дека нема да ги имам во иднина. Лековите едноставно ме одржуват во живот и благодарен сум на тоа што ги има, какви-такви. Освен неопходната терапија, пијам витамин Ц и Б-комплекс. Кога бев во подобра финансиска ситуација, користев и алги и некои други алтернативни медицински препарати, но денес во услови на оваа економска криза, тоа веќе не можам да си го дозволам, вели тој.
За неговиот статус ХИВ-позитивен, знааат само неговите најблиски пријатели.
– Оние кои се запознаени со мојата состојба, сосема ме прифаќаат. Членовите на семејството ги поштедив, не затоа што не би ме прифатиле, туку најмногу поради фактот што се во поодминати години и мојот ХИВ статус би можел да им влијае како дополнителна и беспотребна грижа, вели Бојан.
БАРАМ ИСКЛУЧИВО СЕРО-ПОЗИТИВНИ ПАРТНЕРИ
Освен преку незаштитен сексуален однос (анален, вагинален и орален), ХИВ-вирусот се пренесува и по крвен пат, со користење на нестерилни, веќе употребувани игли, шприцеви, скалпели и други инструменти кои доаѓаат во контакт со крвта. Исто така, ХИВ-позитивна мајка може да ја пренесе инфекцијата на своето новороденче. 
– Секојдневото комуницирање, поздравување, дружење, користење на исти чаши, прибор за јадење, гардероба, пливање во базен, тоалетни шолји, гушкање како и бакнување не се начин на пренесување на инфекцијата, вели д-р Милена Стевановиќ, инфектолог на Клиниката за инфективни болести и фебрилни состојби.
Во однос на начинот на кој ги заштитува другите луѓе од пренесување на вирусот, Бојан вели дека бара исклучиво серо-позитивни партнери, во земјава или странство, а со останатите користи кондом.
– И научно, и практично е докажано дека доколку немате други полово преносливи инфекции, примате редовна терапија и имате многу ниско ниво на ХИВ вирусот во крвта, не претставувате опасност за потенцијалните партнери и во случај кога би имале незаштитен сексуален однос. Ризик во најголем број случаи го сноси партнерот, кој прифаќа таков тип однос, вели тој.
Кога станува збор за сексуалните односи, треба да ни биде јасно дека грижата за сопственото здравје е лична одговорност на секого.
– Во еден однос помеѓу ХИВ-позитивно и ХИВ-негативно лице, одговорноста за користење на кондом ја делат и двете страни. Можеби ќе звучи чудно, но токму ХИВ-позитивните се наоѓаат во посериозен ризик поради можноста од коинфекција со други причинители на заразни болести, како и од реинфекција со друг поттип на ХИВ, што може сериозно да го наруши здравјето и да го отежни лекувањето, вели Александар, кој е координатор на групата за поддршка и самопомош на лицата со ХИВ „Заедно посилни“, во рамки на невладината организација ХЕРА.
ГОЛЕМА УЛОГА ВО ЗАПИРАЊЕ НА ШИРЕЊЕТО НА ВИРУСОТ
Од друга страна, самите ХИВ-позитивни луѓе што го откриле својот статус, имаат голема улога во запирање на натамошното ширење на вирусот.
– Тие најчесто стануваат посвесни и поодговорни во односот кон другите. Антиретровирусната терапија, воедно е еден од најделотворните чинители за превенција на ширењето на инфекцијата. Имено, со сузбивање на вирусот до минимални количества во крвта, драстично се намалува можноста за инфицирање на друго лице, дури и во случај на невнимание или незгода, објаснува Александар.
НЕОБРАЗОВАНА ЈАВНОСТ, ПОЛНА СО ПРЕДРАСУДИ
Во нашата средина, луѓето што живеат со овој проблем се речиси целосно отсутни од јавноста, поради постоечките предрасуди.
– Во услови на социјална средина полна со предрасуди и крајно необразована јавност, разбирлив е фактот што болните не се одлучуваат јавно да проговорат за својот ХИВ-статус, вели Бојан.
Важно е да се има соодветен став кон ХИВ: тоа е заболување кое од една страна е доволно сериозен ризик за здравјето и квалитетот на животот, па затоа секој треба да се заштити себеси, што значи правилна употреба на кондом при сексуалните односи, како и употреба на чиста опрема доколку некој инјектира дрога.
– Но, од друга страна, со пронаоѓањето нови опции во третманот на ХИВ, ова заболување денес сè повеќе се смета за хронична состојба со која може да се живее долг и квалитетен живот, да се работи, да се спортува, да се формира семејство и да се имаат деца. И најважно, социјалните контакти со лицата носители на ХИВ не претставуваат никаква опасност од инфицирање со вирусот. Време е и во нашава средина да се ослободиме од овој страв, како и од поимањето на оваа болест како некаква “чума”, додава Александар.
ОД ХИВ ДО СИДА ЗА 7 ДО 10 ГОДИНИ
Според светските статистики, потребни се од 7 до 10 години од инфекцијата со ХИВ-вирус, да се помине во стадиумот наречен СИДА. Секако дека болеста може да се развие и по една или четри години од инфекцијата, бидејќи тоа е индивидуално, вели д-р Стевановиќ.
Сепак, кај најголемиот број ХИВ-позитивни лица, дури и кога сè уште не постојат симптоми на болест, ХИВ вирусот постојано делува и постепено или брзо го предизвикува опаѓањето на клетките на одбранбениот систем.
– За среќа, во средините каде што е достапна терапијата, фазата СИДА е сè поретко присутна. Дури и кога некој ќе почне со терапија откако веќе развил симптоми на СИДА, здравствената состојба се подобрува, а имунитетот може да се врати во некои нормални или барем задоволителни граници. Според тоа, сметам дека таа строга поделба на ХИВ-позитивни лица и лица со СИДА има значење пред сè за лекарите, како и во медицинските протоколи. Нам како на пациенти ни е важно како се чувствуваме, а во поглед на одржувањето на една добра општа здравствена состојба, анти-ХИВ терапијата е незаменлива, вели Александар.
ПОМОШ ЗА ХИВ-ЛИЦАТА
Медицинска помош и совет, лицата со ХИВ може да побараат на Клиниката за инфективни болести, како и во сите центри каде што се врши доброволно и доверливо тестирање. Во Скопје, такви се на пример Младинските центри на улица “Водњанска”, како и во населбата Шуто Оризари. Преку советувалиштето на Клиниката или преку невладината организација ХЕРА, може да стапат во контакт со групата “Заедно посилни“, да се приклучат во неа или да им биде препорачано лице кое живее со вирусот и со него да контактираат индивидуално. Сакам да нагласам дека сите членови на групата “Заедно посилни“, како и споменатите центри за советување најодговорно се придржуваат до највисок принцип на дискреција и доверливост, вели Александар.
ДОЖИВОТНО ЛЕКУВАЊЕ
Пациентите со ХИВ инфекција се лекуваат со антиретровирусна терапија. Ова се лекови кои имаат за цел да го спречат размножувањето на вирусот. Како последица на тоа, имуните клетки, кои всушност вирусот ги напаѓа, треба да останат здрави и функционални. Овие лекови не можат да го отстранат комплетно вирусот од крвта на пациентите, па токму затоа и лекувањето на пациентите е доживотно. Терапијата се отпочнува и ординира според прецизни протоколи за лекување на ХИВ инфекција, вели д-р Стевановиќ.
Ткестот е објавен во изданието 24 часа здравје.